کد مطلب:19131 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:6

گنجینه پرسمان » اخلاق و عرفان

علما با چه شرطي به عنوان وارثان پيامبرانند؟

علما كه وارثان انبيا هستند. اگر علم و تعليم آنان با عمل و تزكيه آنان آميخته باشد، به طور كامل از مورثان خود ارث مي‎برند. و مهمترين عامل ارث، همان پيوند خارجي وارث با موّرث است و بهترين عامل برقراري اين پيوند وجودي، آميختگي علم و عمل است، تا هر علمي مقدّمه عمل گردد و هر عملي زمينه ظهور علم جديد را فراهم كند. و به تدريج سالك تابع وحي، به جايي برسد كه بسياري از معارف را از راه شهود دل ادراك كند، سپس با چشم و گوش ظاهري نقوش كلمات را بنگرد و اصوات آن را بشنود.

چنان كه قلب مبارك اسوه سالكان راستين، رسول اكرم(ص) نخست مشاهده مي‎كرد: «ما كذب الفؤادُ ما رأي» نجم/11 سپس با چشم مي‎ديد، يعني معارف غيبي از بالا تنزل مي‎كرد و از راه قلب و عقل و عبور از نشئه تجرّد تام به مرحله تمثّل و تجسّد و تجسّم و مانند آن مي‎رسيد: «ما زاغ البصر وما طغي» نجم/17. نه چشم گمراه مي‎شد و نه طغيان مي‎كرد و همانطور كه رسول اكرم(ص) كه معلّم و مورّث كتاب و حكمت است، علوم و معارف را از قلب به زبان مي‎آورد و زبان آن حضرت، پيرو قلب مباركش بود و كاملاً بين آن دو هماهنگي برقرار بود، شاگردان و وارثان آن حضرت نيز، بايد به جايي برسند كه قلوب آنان، تابع قلب معلّم و مورّثشان باشد و نيز زبان آنها، پيرو زبان آموزنده معلّمشان باشد، چون اساس هستي هر انساني قلب اوست، اگر كسي زبانش با قلبش هماهنگ نباشد، نه تنها وارث حضرت رسول(ص) نخواهد شد، بلكه چون اين حقايق به قلب او راه نيافت، نام مبارك آن حضرت در معاد از ذهن او زايل مي‎شود و در قيامت گرفتار عذاب الهي مي‎گردد و بعد از اَحْقابي از عذاب، باز هم نام مبارك آن حضرت را به ياد نمي‎آورد كه چه بود!

زيرا اگر عقايد ديني به قلب كسي راه نيافت و در آن رسوخ نكرد و ملكه نفساني وي نشد، با فشارهاي مرگ، كه طامّة دشواري است، از يادش مي‎رود و در برزخ كه از او سؤال مي‎كنند، پيامبر تو كيست؟ و كتاب تو چيست؟ نمي‎تواند جواب بگويد. چون آن روز زمام سخن به دست ملكات نفساني است نه به دست خود شخص تا هر چه خواست بگويد.

گرچه پس از گذشت مدت طولاني (احقاب) و تحمل عذاب، وقتي كه از تباهي‎هاي دنيا شستشو شد به يادش مي‎آيد و مي‎گويد: پيامبر من كسي بود كه بر او قرآن نازل شد، اما هنوز نام مبارك رسول الله(ص) را ياد نمي‎آورد. كسي كه اهل نماز نباشد و نام حضرت رسول(ص) را نبرد، چون اهل نماز نبود، اهل اذان و اقامه نبود، اهل ذكر و صلوات نبود و اهل عرض ادب به آستان ولايت اهل بيت(ع) نبود و نام آنان را فقط در محدوده تصور ذهني و ذكر لفظي حفظ كرده بود، با پديده توان فرساي مرگ تصور ذهني محض او از ياد مي‎رود.

حضرت رسول اكرم(ص) شاگرداني را مي‎طلبد كه قلب و زبان و جوارح و جوانحشان هماهنگ باشد و اين كار همان تزكيه است كه انسان سالك را به مقام وراثت نبي اكرم(ص) مي‎رساند.

---

: آية الله جوادي آملي
تفسير موضوعي قرآن ج 12 (فطرت در قرآن)